Bitki çayları nasıl hazırlanmalı ve içilmeli?
Health and Sleep Bitki Çayları
Bitki çaylarının hazırlanması Japonya ve Çin gibi Uzak Doğu toplumlarında kutsal bir seremoni, İngiliz toplumunda da bir gelenek gibi tüketilmektedir. Çay hazırlanacak bitkinin kalitesinin seçiminden ısıtılan suyun sıcaklığına; kullanılan demliğin ve fincanların görselliğinden kalitesine ve çay hazırlayan kişinin kıyafetinden misafirlerin çayı içme şekillerine kadar her tür ayrıntı ince ince belirlenmiş ve bir seromoni olarak çay keyfine keyif katmaktadır. Günümüzde ise çay, bu tip ritüellerden uzak bir şekilde mümkün olan hızla hazırlanarak tüketilmektedir. Ancak; açık ya da süzen poşetler içinde sunulmuş olsun, daha kaliteli bir çay hazırlamak için belirli etkenlere dikkat edilmesi yerinde olacaktır.
a. Kapların kalitesi: Çay hazırlanacak demlik ya da fincanların kaliteli porselen olması tercih edilmelidir. Özellikle uçucu bileşenlere sahip çayların hazırlanmasında kapaklı fincan kullanılması demlenme sürecinde etkili bileşenlerin uçarak kaybını önleyebilmektedir. Porselen satın alırken porselen kalitesinin de son derece önemli olduğunu belirtmek isterim. Yaptığımız bir çalışmada, piyasada satılan ucuz fiyatlı porselen demlik ve bardaklar içerisinde demlenen bitki çaylarına kurşun gibi zararlı ağır metallerin bulaştığı çalışmalarda gösterilmiştir. Bu insan sağlığı bakımından son derece riskli bir sorun.
b. Suyun kalitesi: Çay hazırlanmasında en temel gereksinim “taze kaynatılmış yumuşak kalitede içme suyudur”. Suyun birkaç kez tekrar tekrar kaynatılması ile içerisindeki mineral
derişimi artacağından çayın kalitesini olumsuz etkileyebilmektedir.
c. Suyun sıcaklığı: Bitki çaylarının hazırlanmasında uygulanan klasik yöntem “infüzyon”dur. 100°C’ye ısıtılan suyun çayın üzerine dökülmeden önce tercihen 90-80°C’ye soğuması beklenmelidir. Bu, özellikle nane, melisa, adaçayı gibi uçucu bileşenlere sahip bitkiler ile hazırlanan çaylarda, demleme süresinde uçucu yağların uçarak aromasının ve etkisinin azalmasının önlenmesi bakımından önemlidir. Ayrıca bu demleme sürecinde mutlaka demliğin ağzı kapalı olmalıdır. Çay içileceği zaman öncelikle derin derin solunarak bitkilerin uçucu yağlarının antioksidan etkilerinden faydalanılmalıdır. Demleme süresi, istenen lezzetin kuvvetine göre 5-15 dakika arasında değişmektedir.
d. Çayın derişimi kullanılış amacına göre değişmektedir: Hafif etki için yüzde 2, daha kuvvetli etki için yüzde 5’lik derişim tercih edilmektedir. Hazırlanan çayın bir yandan işinizi yaparken tüketilmesi de mümkün, ama çayiçiminie bir terapi gibi düşünüp seromonileri tam ve eksiz olarak hazırlayıp rahat bir ortamda, güzel bir müzik eşliğinde, terapötük etkisine inanarak keyifle içilmesi halinde tam faydalanım olacaktır.
Bitkisel çaylar ne zaman ve hangi sıklıkla içilmeli?
Bitkisel çayların belirli bir sağlık sorununu gidermeye yönelik olarak kullanılması durumunda, daha etkili olabilmesi için belirli hususlara dikkat edilmesi gerekir. Genel olarak, zayıf etkili bitkilerin daha etkili olabilmesi için yemeklerden 1-2 saat önce ya da sonra içilmesi tercih edilmelidir. Ancak belirli durumlarda farklı uygulamalar yapılabilmektedir. Eğer sindirimi kolaylaştırmak, gaz vb. şikayetleri gidermek amacıyla kullanılıyorsa yemeklerden sonra içilmesi düşünülebilir. Rahat bir uyku için ise yatmadan 30 dakika önce içilmelidir. Bitki çayları zayıf etkili olduklarından etkileri kullanıldıkça artar. Bu nedenle, genellikle günde 3-6 defa içilmesi önerilmektedir. Günde tek sefer öneriliyorsa sabahları aç karnına kahvaltıdan 15-30 dakika önce, 2 sefer kullanılacaksa sabahları ve akşam yatmadan aç karnına alınmalıdır. 3 defa kullanılması önerilen çayların sabah, öğle ve akşam yemeklerinden önce içilmesi tercih edilmelidir. Bitki çaylarına genellikle şeker ya da tatlandırıcı katılması önerilmez. Özellikle şekerin mide asidini artırması nedeniyle midesi hassas olan kişiler kaçınmalıdır. Gerektiğinde süzme bal ile tatlandırılması düşünülebilir. Öksürük, boğaz ağrısı gibi şikayetlerde bal ilavesi çayın etkisini artırabilmektedir. Ayrıca bitki çaylarının içerisin bal konulacağında mutlaka tahta kaşık kullanılması ve bitki çayının metal kaşıkla temas etmesi önlenmelidir.
Önerilen miktar:
Her bitki için önerilen miktar, kişisel etkenler (yaş, vücut ağırlığı, kişinin tahammül derecesi)
ve bitkiye bağlı etkenlerin (kullanılan kısmı) yanı sıra, kullanım amacı ve kullanım sıklığına göre de değişiklik gösterir. Genel olarak, sağlıklı yaşam için koruyucu amaçla %2’lik (bir fincan kaynatılmış suya bir tatlı kaşığı y a da süzen poşet) derişim uygundur. Tedavi amacıyla yapılan uygulamalarda ise %5’lik derişim tercih edilmektedir. Daha yoğun derişimde yapılan uygulamalarda bitkinin bileşimine dikkat edilmelidir. Sağlıklı günlerde tüketmeniz dileği ile.
0 Yorum